Zdarza się, że prowadzona egzekucja przeciwko dłużnikowi nie rokuje szansą odzyskania długu. W takiej sytuacji jedynym pocieszeniem dla wierzyciela może być fakt, że nieściągniętą wierzytelność będzie mógł zaliczyć do kosztu uzyskania przychodu. Jednak pod pewnymi warunkami. Dzisiejszy wpis odpowiada na najczęściej pojawiające się pytania w temacie wpływu umorzenia egzekucji na koszt uzyskania przychodu.
Jakie warunki należy spełnić, aby zaliczyć nieściągniętą wierzytelność w drodze egzekucji do kosztu uzyskania przychodu?
Niejednokrotnie po uzyskaniu tytułu wykonawczego i skierowaniu sprawy do komornika okazuje się, że dłużnik nie posiada majątku. Co więcej, komornik informuje, że szansa na odzyskanie pieniędzy jest mała. Tym samym, komornik prawdopodobnie umorzy egzekucje. Dlatego, żeby zminimalizować finansowe straty związane z tą sytuacją, warto sprawdzić czy nieściągnięta wierzytelność może stanowić koszt uzyskania przychodu. Aby z tego skorzystać należy spełnić dwa warunki:
- Wierzytelność została wcześniej zaliczona do przychodów należnych oraz
- Nieściągalność wierzytelności została udokumentowana postanowieniem organu egzekucyjnego m.in. poprzez wydanie postanowienia o umorzeniu egzekucji ze względu na jej bezskuteczność*
Łączne spełnienie tych przesłanek uprawnia do ujęcia nieściągniętej wierzytelności w kosztach uzyskania przychodu. Co ważne, wierzytelność zostanie ujęta w kosztach, w takiej wysokości, w jakiej uprzednio została uwzględniona jako przychód należny. Tym samym, podatnik VAT może wrzucić w koszty wierzytelność w kwocie netto.
*Inne sposoby udokumentowania nieściągalności wierzytelności
Dzisiejszy wpis jest w całości poświęcony umorzeniu egzekucji, ale warto wiedzieć, że nieściągalność wierzytelności można udokumentować także w inny sposób. Mianowicie:
1.postanowieniem sądu o:
- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów,
- umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona powyżej,
- zakończeniu postępowania upadłościowego, albo
2. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Czy każdy sposób umorzenia egzekucji może stanowić podstawę do zaliczenia nieściągniętej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów?
Prowadzona egzekucja może zostać umorzona na różne sposoby. W odniesieniu do zaliczenia wierzytelności do kosztu uzyskania przychodu istotne jest, aby umorzenie egzekucji było powiązane ze stanem majątku dłużnika. Tym samym, umorzenie egzekucji powinno wynikać z braku środków na pokrycie jej kosztów lub gdy koszty przewyższają dochodzoną wierzytelność. Z tego względu, istotne jest, aby egzekucji została skierowana do całego, znanego majątku dłużnika. To znaczy, że jeżeli dłużnik posiada majątek, który rokuje zaspokojeniem (np. posiada rachunek w banku, na którym znajdują się środki), to wierzyciel powinien skierować egzekucję również do tego rachunku. Nie oznacza to, że wierzyciel musi do skutku szukać majątku dłużnika. Jednak powinien podjąć działania, które realnie umożliwią mu wyegzekwowanie wierzytelności.
Czy po umorzeniu egzekucji i zaliczeniu wierzytelności w koszty uzyskania przychodów można ponownie wszcząć egzekucję?
Po pewnym czasie do wierzyciela może dojść informacja, że dłużnik posiada majątek. Warto wiedzieć, że umorzenie egzekucji ze względu na jej bezskuteczność nie stanowi przeszkody do ponownego wniosku o wszczęcie egzekucji. Jedynym ograniczeniem w tym zakresie może być okres przedawnienia. Zgodnie z art. 125 kodeksu cywilnego, okres przedawnienia wynosi 6 lat dla roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu, natomiast okres przedawnienia dla świadczenia okresowego (np. za odsetki) wynosi 3 lata. Co ważne, termin ten liczony jest od momentu umorzenia postępowania egzekucyjnego.
Więcej o przedawnieniu dowiesz się w tym wpisie, natomiast o tym co przerywa bieg przedawnienia przeczytasz tutaj.
Jak rozliczyć wierzytelność ściągniętą w nowym postępowaniu egzekucyjnym?
W przypadku, gdy po umorzeniu egzekucji ze względu na jej bezskuteczność i zaliczeniu wierzytelności do kosztu uzyskania przychodu okazało się, że dłużnik jednak ma majątek, to wierzyciel może ponownie wszcząć egzekucję. Jeżeli w toku tej egzekucji uda się wyegzekwować wierzytelność, to będzie ona stanowiła przychód podatkowy.
***
Podstawa prawna:
- art. 16 ust. 1 pkt 25, ust. 2 oraz art. 14 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 1992 nr 21 poz. 86 z późn. zm.);
- art. 23 ust. 1 pkt 20, ust. 2 oraz art. 14 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. nr 80 poz. 350 z późn. zm.);
- art. 125 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.);
